AIDS, HIV pozitif kişilerin tedavi almamaları sonucunda, hayatlarının ilerleyen dönemlerinde vücuttaki beyaz kan hücrelerinin kandaki oranının düşmesiyle birlikte bağışıklık sisteminin çökmesi ve çeşitli hastalıklara açık hale gelmeleriyle gelişen bir sendromdur. Normalde, sağlıklı bir bireyin kan milimetreküpünde 500-1600 arasında CD4 hücresi bulunmaktadır. Ancak AIDS gelişen bireylerde bu sayı 0'a kadar düşmektedir. AIDS, HIV virüsüne bağlı olarak ortaya çıkar, ancak her HIV pozitif kişi AIDS olmaz. Tedavi edildiği sürece, hastalığın bu evreye gelme ihtimali oldukça düşüktür. AIDS gelişen kişilerde tedaviye başlanması mümkündür, bu nedenle erken tanı ile etkili bir sonuç alınabilmektedir.
HIV, 1981 yılında tanımlanmış bir virüstür ve insandan insana kan ve bazı vücut sıvıları yoluyla bulaşır. İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü olarak bilinen HIV, bağışıklık sistemini hedef alarak beyaz kan hücrelerinin sayısını azaltır. HIV pozitif bireyler genellikle virüsün kendisinden ziyade, zayıflayan bağışıklık sisteminden kaynaklanan diğer enfeksiyonlar veya kanser nedeniyle yaşamlarını yitirirler. Şu ana kadar HIV'in tamamen atılmasını sağlayacak kesin bir tedavi veya aşı bulunmamıştır. HIV, kan, anne sütü, sperm, boşalma öncesi sıvı, vajinal ve rektal sıvılar yoluyla bulaşabilir, bu nedenle cinsel ilişki yoluyla bulaşma riski yüksektir.
- HIV- AIDS Görülme Sıklığı Nedir?
2019 yılı verilerine göre dünya genelinde 38 milyon kişi HIV pozitiftir. Bu kişilerden 25,4 milyonu HIV ilaçlarına erişebilmekte ve tedavi almaktadır. 2019'da 1,7 milyon kişi HIV enfeksiyonu kapmıştır, ve 690.000 kişi AIDS'e bağlı hastalıklardan kaybetmiştir. Türkiye, halen HIV vakalarının düşük olduğu ülkelerden biridir, ancak artan bir eğilim göstermektedir. Sağlık Bakanlığı'nın 31 Aralık 2018 itibarıyla verilerine göre, Türkiye'de 1985'ten beri 21.520 HIV pozitif kişi ve 1772 AIDS vakası tespit edilmiştir.
- HIV Belirtileri Nelerdir?
HIV'in belirtileri evreye göre değişir. Virüsle ilk temas sonrasında ortaya çıkan akut dönemde ateş, üşüme, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, vücutta döküntü, ağız yaraları, kas ağrısı, geceleri terleme gibi belirtiler görülebilir. Hastalık 10-15 yıl süresince sessiz bir seyir izleyebilir ve belirtiler ortaya çıkmayabilir. Ancak kişiler bu dönemde hastalığı bulaştırabilirler. HIV pozitif bireylerde hastalığın üçüncü ve en ileri seviyesi olan AIDS henüz gelişmemiş olabilir. Tedavi edilmediğinde hastalık üçüncü evreye ilerler, bağışıklık sistemi zayıflar ve diğer enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir.
- AIDS Belirtileri Nelerdir?
AIDS belirtileri, kısa sürede ani kilo kaybı, uzun süreli ve tedavi edilemeyen ishal, zatürre, şişmiş lenf bezleri, aşırı ve geçmeyen yorgunluk, kısa süreli hafıza kaybı, mantar enfeksiyonları, kalıcı deri lezyonları, nörolojik hastalıklarda artış, denge kaybı, ağız, anüs ve genital bölge yaraları gibi semptomları içerir. AIDS evresindeki kişiler, diğer enfeksiyonlara karşı savunmasızdır ve ölümcül hastalıklara karşı dirençsiz hale gelirler.
HIV, kan, sperm, vajinal ve rektal sıvılar, boşalma öncesi sıvı ve anne sütü gibi vücut salgıları aracılığıyla bulaşabilir. Bu nedenle cinsel ilişki, paylaşılan şırınga veya kesici aletler, hamilelik, doğum, emzirme gibi durumlar bulaşma riskini artırabilir. Ancak HIV el sıkışma, öpüşme, sarılma, tuvalet kullanımı, ortak çatal-bıçak kullanımı, hava, su, böcek veya sinek ısırması, gözyaşı, ter veya tükürük yoluyla bulaşmaz.
- HIV Tanısı Nasıl Koyulur?
Kişiler, korunmasız cinsel ilişki veya diğer riskli durumlar sonrasında şüpheli belirtiler gördüklerinde bir sağlık kurumuna başvurmalı ve HIV testi yaptırmalıdır. HIV tespitinde yaygın olarak kullanılan test Anti-HIV
